نقش مکمل های غذایی در دوران درمان سرطان

نقش مکمل های غذایی در دوران درمان سرطان: کمک کننده یا مضر؟

درمان سرطان یکی از پیچیده ترین و دشوارترین مسیرهای درمانی در پزشکی است. بیمارانی که تحت شیمی درمانی، پرتودرمانی یا جراحی قرار می گیرند با چالش های متعددی از جمله ضعف سیستم ایمنی، کاهش وزن، کمبود مواد مغذی و عوارض گوارشی مواجه می شوند. در این میان، سوال بسیاری از بیماران و خانواده هایشان این است که آیا مصرف مکمل های غذایی می تواند به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک کند یا نه؟ در این مقاله با نگاهی تخصصی و بر پایه شواهد علمی، به بررسی نقش مکمل های غذایی در دوران درمان سرطان می پردازیم.

مکمل غذایی چیست؟

مکمل های غذایی به محصولاتی گفته می شود که حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب، آنزیم ها، فیبر یا عصاره گیاهان هستند و به منظور تکمیل رژیم غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. این مکمل ها معمولا به شکل قرص، کپسول، پودر یا مایع مصرف می شوند.

چرا بیماران سرطانی به مکمل ها فکر می کنند؟

در طول درمان سرطان، بدن بیمار تحت فشار شدید فیزیکی و روانی قرار می‌گیرد. به همین دلیل، بسیاری از بیماران به مصرف مکمل‌های غذایی روی می‌آورند تا بخشی از نیازهای تغذیه‌ای خود را جبران کنند.یکی از دلایل شایع، کاهش اشتها و وزن است که معمولاً بر اثر شیمی‌درمانی، پرتو‌درمانی یا خود بیماری ایجاد می‌شود. حالت تهوع، استفراغ و سایر مشکلات گوارشی نیز جذب مواد مغذی را دشوار می‌سازند.

بیشتر بخوانید : متخصص شیمی درمانی در اصفهان

علاوه بر این، برخی داروهای ضد سرطان می‌توانند موجب کاهش سطح ویتامین‌ها و املاح حیاتی در بدن شوند. خستگی شدید، ضعف عمومی و افت عملکرد سیستم ایمنی از دیگر عواملی هستند که نیاز به حمایت تغذیه‌ای را افزایش می‌دهند. در برخی موارد، بیماران با امید به بهبود سریع‌تر یا کمک به نابودی سلول‌های سرطانی، از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، مصرف هر نوع مکمل باید زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه انجام شود.

مکمل های غذایی مفید در دوران درمان سرطان

مطالعات متعددی نشان داده اند که برخی مکمل های خاص می توانند در کنار درمان های اصلی، در بهبود وضعیت عمومی بدن، افزایش مقاومت به عفونت ها و کاهش عوارض جانبی موثر باشند. در ادامه به مهم ترین این مکمل ها اشاره می کنیم:

1.ویتامین D

ویتامین D نقش کلیدی در تنظیم عملکرد سیستم ایمنی دارد. تحقیقات نشان داده اند که سطح پایین ویتامین D در بیماران سرطانی می تواند با پیشرفت بیماری ارتباط داشته باشد. مصرف مکمل ویتامین D تحت نظر پزشک می تواند به بهبود ایمنی و خلق و خو کمک کند.

2.امگا 3 (EPA و DHA)

اسیدهای چرب امگا 3 موجود در روغن ماهی خواص ضد التهابی دارند و می توانند در کاهش التهاب های مرتبط با سرطان و همچنین جلوگیری از کاهش وزن و ضعف عضلانی مفید باشند.

3.پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های مفیدی هستند که تعادل فلور روده را حفظ می کنند. در طول شیمی درمانی، اختلال در دستگاه گوارش شایع است. مصرف مکمل های پروبیوتیکی می تواند به کاهش اسهال، نفخ و تهوع کمک کند.

4.گلوتامین

گلوتامین یک اسید آمینه است که برای ترمیم بافت های آسیب دیده و عملکرد روده بسیار مهم است. در بیماران تحت شیمی درمانی، مصرف گلوتامین می تواند از التهاب دهان (موکوزیت) و اسهال پیشگیری کند.

5.زینک (روی)

روی نقش مهمی در عملکرد ایمنی، ترمیم زخم و حس چشایی دارد. برخی داروهای شیمی درمانی حس چشایی را مختل می کنند. مکمل زینک می تواند این مشکل را تا حدی بهبود دهد.

6.آهن و اسید فولیک

کم خونی یکی از عوارض شایع درمان سرطان است. مکمل های آهن و فولیک اسید با تجویز پزشک می توانند به تولید گلبول های قرمز کمک کنند و سطح انرژی را افزایش دهند.

7.ویتامین C

آنتی اکسیدانی قوی که ممکن است به کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی کمک کند. با این حال، در مصرف دوزهای بالا باید با احتیاط عمل شود، زیرا ممکن است با برخی داروهای ضد سرطان تداخل داشته باشد.

بیشتر بخوانید : درمان سرطان دستگاه گوارش در اصفهان

مکمل هایی که باید با احتیاط مصرف شوند یا ممنوع هستند

اگرچه برخی مکمل ها می توانند سودمند باشند، اما مصرف خودسرانه برخی دیگر ممکن است روند درمان سرطان را مختل کند یا حتی خطرناک باشد.

1. آنتی اکسیدان ها در دوز بالا
   برخی مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین E، بتاکاروتن و سلنیوم اگر در دوزهای بالا مصرف شوند، می توانند تاثیر داروهای شیمی درمانی یا پرتودرمانی را کاهش دهند. به همین دلیل توصیه می شود مصرف این مکمل ها فقط با نظر پزشک انجام شود.

2. مکمل های گیاهی ناشناخته
   برخی بیماران به دنبال مصرف گیاهان دارویی مانند گانودرما، آشرولا یا عصاره های گیاهی خاص هستند. اگرچه برخی از این گیاهان ممکن است خواص ضد سرطانی داشته باشند، اما تداخل دارویی یا تاثیر منفی بر عملکرد کبد نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

3. مکمل های هورمونی یا شبه هورمونی
   برخی مکمل ها مانند DHEA یا فیتواستروژن ها ممکن است در سرطان های وابسته به هورمون (مانند سرطان پستان یا پروستات) تاثیر منفی داشته باشند و باید از مصرف آن ها اجتناب شود.

نکات کلیدی برای استفاده ایمن از مکمل ها در دوران درمان سرطان

با پزشک مشورت کنید
مهم ترین اصل این است که هیچ مکملی نباید بدون اطلاع تیم درمانی مصرف شود. پزشک با در نظر گرفتن داروهای مصرفی، وضعیت کبد و کلیه و نوع سرطان، می تواند مکمل مناسب را تجویز کند.

از منابع معتبر خرید کنید
مکمل های تقلبی یا بی کیفیت نه تنها مفید نیستند، بلکه ممکن است سلامت بیمار را به خطر بیندازند. بهتر است از داروخانه ها یا فروشگاه های معتبر خرید شود.

برچسب و دوز مصرف را بررسی کنید
هرگز بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید و به ترکیبات فعال موجود در محصول دقت کنید.

در صورت بروز عوارض، مصرف را قطع و با پزشک تماس بگیرید
واکنش هایی مانند تهوع، حساسیت پوستی، سردرد یا سرگیجه ممکن است نشان دهنده عدم تحمل مکمل خاصی باشد.

آیا مکمل های غذایی می توانند جایگزین درمان اصلی شوند؟

پاسخ قطعا منفی است. مکمل های غذایی تنها به عنوان کمک درمانی استفاده می شوند و هرگز جایگزین درمان های علمی و اثبات شده مانند شیمی درمانی، جراحی یا پرتودرمانی نیستند. تبلیغات اغراق آمیز درباره درمان سرطان با مکمل ها یا گیاهان دارویی معمولا پایه علمی ندارند و می توانند بیماران را از درمان موثر باز دارند.

نتیجه گیری:

نقش مکمل های غذایی در دوران درمان سرطان، دو وجهی است. از یک سو، این مکمل ها می توانند به بهبود وضعیت تغذیه ای، کاهش عوارض درمان و افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. از سوی دیگر، مصرف ناآگاهانه یا بیش از حد آن ها ممکن است روند درمان را مختل کرده یا با داروهای اصلی تداخل داشته باشد. بنابراین، انتخاب آگاهانه و استفاده از مکمل ها تحت نظر پزشک متخصص، رمز بهره مندی از فواید آن ها خواهد بود.

برای ویزیت و رزو نوبت کلیک کنید