سرطان، یک بیماری پیچیده است که در آن سلول‌های بدن به طور غیرعادی رشد کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند. در حالی که بسیاری از سرطان‌ها به دلایل محیطی و شیوه زندگی ایجاد می‌شوند، برخی از انواع سرطان ها به صورت ژنتیکی منتقل می‌شوند و در نتیجه، افرادی که تاریخچه خانوادگی این بیماری‌ها را دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این نوع سرطان‌ها که به عنوان “سرطان های ارثی” شناخته می‌شوند، به علت تغییرات ژنتیکی که از نسل‌های قبلی به ارث می‌رسند، در افراد خاصی بروز می‌کنند.
در این مقاله به بررسی سرطان‌های ارثی و اینکه چه افرادی در معرض خطر این نوع سرطان‌ها قرار دارند پرداخته می‌شود. همچنین، روش‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان‌های ارثی را نیز بررسی خواهیم کرد.
سرطان های ارثی – تعریف و ویژگی‌ها
سرطان های ارثی نوعی از سرطان هستند که به دلیل تغییرات ژنتیکی در DNA افراد و انتقال آن به نسل‌های بعدی رخ می‌دهند. این تغییرات می‌توانند از طریق والدین به فرزندان منتقل شوند و در نتیجه، خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها را در افراد افزایش دهند.
این تغییرات ژنتیکی معمولاً به دلیل جهش‌های ارثی در ژن‌هایی مانند BRCA1 و BRCA2 که مسئول کنترل رشد سلولی هستند، رخ می‌دهند. در این حالت، سلول‌ها قادر به اصلاح یا ترمیم آسیب‌های ژنتیکی خود نمی‌شوند و در نتیجه، به سرعت شروع به رشد می‌کنند.
بیشتر بخوانید : متخصص شیمی درمانی در اصفهان
تفاوت سرطان‌های ارثی با سرطان‌های غیرارثی
سرطان های ارثی نسبت به سرطان‌های غیرارثی، در اثر تغییرات ژنتیکی که از والدین به ارث می‌رسند، ایجاد می‌شوند. در سرطان‌های غیرارثی، اغلب عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، تغذیه نامناسب، آلودگی هوا و … مسئول ایجاد بیماری هستند.
سرطان‌های ارثی معمولاً در سنین پایین‌تر رخ می‌دهند و به طور معمول در خانواده‌هایی با تاریخچه این بیماری‌ها بیشتر مشاهده می‌شوند. بر خلاف سرطان‌های غیرارثی، این نوع سرطان‌ها نیاز به پیشگیری‌های خاص دارند.
کدام افراد در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های ارثی هستند؟
افرادی که دارای تاریخچه خانوادگی سرطان هستند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های ارثی قرار دارند. برخی از مهم‌ترین گروه‌های در معرض خطر عبارتند از:
۱. افرادی که اعضای خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان دارند
اگر در خانواده شما افرادی بوده‌اند که به سرطان‌هایی مانند سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان روده بزرگ، یا سرطان پروستات مبتلا شده‌اند، احتمال ابتلا به سرطان ارثی برای شما بیشتر است. جهش‌های ژنتیکی مانند جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 می‌توانند موجب افزایش احتمال ابتلا به این نوع سرطان‌ها شوند.
۲. کسانی که سرطان در سنین پایین‌تر رخ داده است
اگر در خانواده شما، فردی در سنین پایین‌تر (زیر ۵۰ سال) به سرطان مبتلا شده است، احتمال اینکه این سرطان ارثی باشد بیشتر است. سرطان‌هایی که به طور زودهنگام در زندگی ظاهر می‌شوند، اغلب به دلیل تغییرات ژنتیکی هستند که از طریق والدین به ارث می‌رسند.
۳. افرادی که به نوع خاصی از سرطان‌ها مبتلا شده‌اند
بعضی از سرطان‌ها به طور خاص از نظر ژنتیکی به هم مرتبط هستند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به سرطان سینه ارثی ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان تخمدان نیز قرار داشته باشند. در همین راستا، سرطان روده بزرگ می‌تواند با پلیپ‌های کولون ارثی مرتبط باشد.
۴. کسانی که جهش‌های ژنتیکی شناخته‌شده دارند
در صورتی که شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان به جهش‌های ژنتیکی مانند BRCA1، BRCA2، MLH1، یا MSH2 مبتلا هستید، این ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سینه، تخمدان، روده بزرگ و دیگر سرطان‌ها شود. انجام آزمایش‌های ژنتیکی برای تشخیص این جهش‌ها می‌تواند به شناسایی افرادی که در معرض خطر هستند کمک کند.
سرطان های ارثی شایع – کدام سرطان‌ها بیشتر ارثی هستند؟
برخی سرطان‌ها بیشتر از سایرین به صورت ارثی منتقل می‌شوند. این سرطان‌ها معمولاً به دلیل جهش در ژن‌های خاصی بروز می‌کنند که خطر ابتلا به آن‌ها را در نسل‌های بعدی افزایش می‌دهند. از جمله این سرطان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید : درمان سرطان دستگاه گوارش در اصفهان
۱. سرطان سینه
سرطان سینه ارثی یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌های ارثی است. جهش‌های ژنتیکی در BRCA1 و BRCA2 می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را به شدت افزایش دهند. اگر در خانواده شما افراد زیادی با سابقه سرطان سینه وجود داشته باشند، احتمالاً شما نیز در معرض خطر هستید.
۲. سرطان تخمدان
سرطان تخمدان نیز به شدت تحت تأثیر ژنتیک است. جهش‌های ژن‌های BRCA1 و BRCA2 می‌توانند نه تنها خطر ابتلا به سرطان سینه بلکه خطر ابتلا به سرطان تخمدان را نیز افزایش دهند.
۳. سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ ارثی می‌تواند به دلیل جهش در ژن‌های خاصی مانند MLH1، MSH2، و APC ایجاد شود. این نوع سرطان معمولاً در افراد جوان‌تر رخ می‌دهد و در صورتی که تاریخچه خانوادگی آن را دارید، احتمال ابتلا به این سرطان بیشتر خواهد بود.
۴. سرطان پروستات
سرطان پروستات می‌تواند ارثی باشد و معمولاً در افرادی که در خانواده‌شان سابقه این بیماری وجود دارد، مشاهده می‌شود. جهش‌های ژنتیکی در برخی از ژن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد.
پیشگیری و مدیریت سرطان های ارثی
پیشگیری از سرطان‌های ارثی به دلیل وجود ژنتیک و عوامل ارثی همیشه ممکن نیست، اما می‌توان با انجام برخی اقدامات، خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش داد:
-
مشاوره ژنتیکی: افرادی که دارای سابقه خانوادگی سرطان‌های ارثی هستند، می‌توانند از مشاوره ژنتیکی استفاده کنند تا بدانند که آیا جهش‌های ژنتیکی در خانواده آن‌ها وجود دارد یا خیر.
-
آزمایش‌های ژنتیکی: انجام آزمایش‌های ژنتیکی می‌تواند به شناسایی افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های ارثی هستند، کمک کند.
-
مراقبت‌های بهداشتی: افرادی که در معرض خطر هستند باید مراقبت‌های بهداشتی منظم مانند معاینات سالانه و غربالگری‌های زودهنگام را انجام دهند.
-
تغییرات شیوه زندگی: اصلاح سبک زندگی با پرهیز از سیگار کشیدن، ورزش منظم، تغذیه سالم و کاهش استرس می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
سرطان های ارثی می‌توانند به دلیل تغییرات ژنتیکی و وراثت از والدین به فرزندان منتقل شوند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان‌های خاصی مانند سرطان سینه، روده بزرگ یا تخمدان دارند، باید مراقبت‌های بیشتری انجام دهند. با شناسایی جهش‌های ژنتیکی، مشاوره ژنتیکی و انجام آزمایش‌های پیشگیرانه، می‌توان خطر ابتلا به این نوع سرطان‌ها را کاهش داد و در صورت نیاز، اقدامات درمانی مناسب را در مراحل اولیه انجام داد.
اگر فکر می‌کنید که در معرض خطر سرطان‌های ارثی هستید، با پزشک خود مشورت کنید و برای انجام آزمایش‌های ژنتیکی و پیشگیری‌های لازم اقدام نمایید.
