تومورهای غده هیپوفیز

تومورهای غده هیپوفیز

غده هیپوفیز یکی از اجزای حیاتی سیستم غدد درون‌ریز بدن است که در پایه مغز قرار دارد. این غده کوچک اما بسیار مهم، بسیاری از هورمون‌ها را تولید می‌کند که برای کنترل عملکردهای مختلف بدن ضروری هستند. هنگامی که تومورهایی در این غده رشد می‌کنند، می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت فرد بگذارند. این تومورها اغلب به‌طور مستقیم بر تولید هورمون‌ها تاثیر می‌گذارند و ممکن است منجر به بیماری‌های مختلفی شوند. در این مقاله، به بررسی انواع تومورهای غده هیپوفیز، علائم، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود پرداخته خواهد شد.

انواع تومورهای غده هیپوفیز

تومورهای غده هیپوفیز به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: تومورهای عملکردی و تومورهای غیرعملکردی.

1. تومورهای عملکردی: این تومورها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که باعث بروز مشکلات هورمونی در بدن می‌شوند. این تومورها می‌توانند سطح هورمون‌ها را افزایش داده یا کاهش دهند. انواع مختلفی از تومورهای عملکردی وجود دارند:

   • پرولاکتینوما: توموری است که باعث افزایش سطح هورمون پرولاکتین می‌شود و ممکن است منجر به ناباروری، مشکلات قاعدگی، یا ترشح شیر از پستان‌ها شود.
   • آدنوم‌های سوماتوتروپ: این تومورها تولید هورمون رشد را افزایش می‌دهند و ممکن است منجر به بیماری‌هایی مانند آکرومگالی (بزرگ شدن دست‌ها، پاها و صورت) شوند.
   • کورتیکوتروپ: این تومورها باعث تولید بیش از حد هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) می‌شوند که ممکن است به بیماری کوشینگ منجر شود.

2. تومورهای غیرعملکردی: این تومورها هورمونی تولید نمی‌کنند و در بسیاری از موارد تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نشوند، هیچ علامت خاصی بروز نمی‌دهند. با این حال، فشار وارد شده بر ساختارهای مجاور مانند عصب بینایی می‌تواند منجر به مشکلات بینایی شود.

بیشتر بخوانید : متخصص شیمی درمانی در اصفهان

علائم تومورهای غده هیپوفیز

علائم تومورهای غده هیپوفیز به اندازه، نوع و موقعیت تومور بستگی دارد. تومورهایی که هورمون‌های اضافی تولید می‌کنند، علائم هورمونی خاصی به همراه دارند. برخی از رایج‌ترین علائم عبارتند از:

• اختلالات بینایی: اگر تومور به عصب بینایی فشار وارد کند، ممکن است فرد دچار مشکلات بینایی مانند تاری دید، از دست دادن میدان دید یا حتی کوری در یک چشم شود.
• ناباروری و تغییرات قاعدگی: افزایش یا کاهش هورمون‌ها می‌تواند باعث تغییرات در سیکل قاعدگی زنان و ناباروری شود.
• افزایش یا کاهش وزن: برخی از تومورها ممکن است منجر به افزایش غیرقابل توجیه وزن یا کاهش وزن شوند.
• کاهش یا افزایش ترشح شیر: پرولاکتینوما می‌تواند باعث ترشح شیر از پستان‌ها حتی در زنان غیر باردار یا مردان شود.
• کاهش یا افزایش قد: آدنوم‌های سوماتوتروپ که هورمون رشد تولید می‌کنند، می‌توانند باعث مشکلاتی مانند آکرومگالی و یا کوتاهی قد شوند.
• خستگی و تغییرات خلقی: هورمون‌های غیرطبیعی می‌توانند به اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اضطراب منجر شوند.

عوامل خطر تومورهای غده هیپوفیز

در حالی که اغلب تومورهای غده هیپوفیز به دلایل نامشخص بروز می‌کنند، برخی عوامل خطر وجود دارند که احتمال ابتلا به این تومورها را افزایش می‌دهند:

1. سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده خود سابقه بیماری‌های غده هیپوفیز دارند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به تومورهای هیپوفیز قرار بگیرند.
2. بیماری‌های ژنتیکی: برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم کافمان یا سندرم نئوپلازی غدد درون‌ریز چندگانه می‌توانند خطر ابتلا به تومورهای هیپوفیز را افزایش دهند.
3. سن و جنسیت: تومورهای هیپوفیز می‌توانند در هر سنی رخ دهند، اما در افراد 30 تا 40 ساله شایع‌تر هستند و زنان بیشتر از مردان به این تومورها دچار می‌شوند.

بیشتر بخوانید : درمان سرطان دستگاه گوارش در اصفهان

تشخیص تومورهای غده هیپوفیز

تشخیص تومورهای غده هیپوفیز معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینات بالینی و آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. برخی از روش‌های تشخیصی عبارتند از:

1. آزمایشات خون و ادرار: این آزمایشات به بررسی سطح هورمون‌های مختلف در بدن کمک می‌کنند و می‌توانند وجود تومورهای عملکردی را نشان دهند.
2. تصویربرداری با MRI: تصویربرداری با تصویرسازی رزونانس مغناطیسی (MRI) یکی از روش‌های دقیق برای شناسایی تومورهای هیپوفیز است. این تکنیک می‌تواند اندازه و محل تومور را مشخص کند.
3. سی‌تی‌اسکن: در موارد خاص، از سی‌تی‌اسکن برای شناسایی تومورهای هیپوفیز استفاده می‌شود.

درمان تومورهای غده هیپوفیز

درمان تومورهای غده هیپوفیز بستگی به اندازه و نوع تومور، همچنین علائم آن دارد. روش‌های درمانی رایج شامل جراحی، دارو درمانی و پرتودرمانی هستند:

1. جراحی: در بسیاری از موارد، تومورهای بزرگ و قابل دسترس از طریق جراحی برداشته می‌شوند. جراحی ترانس‌اسفنوئید، که از طریق بینی و سینوس‌ها انجام می‌شود، یکی از روش‌های مرسوم است.
2. دارو درمانی: در برخی از تومورهای عملکردی، داروهایی برای کاهش تولید هورمون‌های اضافی تجویز می‌شود. به‌عنوان مثال، داروهای ضدپرولاکتین برای درمان پرولاکتینوما استفاده می‌شوند.
3. پرتو درمانی: در صورتی که تومور قابل جراحی نباشد یا به‌طور کامل حذف نشود، از پرتودرمانی برای کاهش اندازه تومور و جلوگیری از بازگشت آن استفاده می‌شود.

تومورهای غده هیپوفیز می‌توانند اثرات جدی بر سلامت فرد داشته باشند، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بسیاری از این تومورها قابل درمان هستند. در صورتی که علائمی مانند اختلالات هورمونی یا مشکلات بینایی را تجربه می‌کنید، مشاوره با پزشک متخصص برای بررسی و تشخیص سریع ضروری است. اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های به‌موقع می‌توانند کمک کنند تا این بیماری‌ها به‌طور مؤثری مدیریت شوند.

برای ویزیت و رزو نوبت کلیک کنید